Τα έργα τέχνης ζουν μέσα σε απέραντη μοναξιά και η κριτική είναι το χειρότερο για να τα ζυγώσεις.
Μονάχα η αγάπη μπορεί να τα συλλάβει, να τ' αγκαλιάσει, να σταθεί δίκαιη απέναντί τους
RAINER MARIA RILKE

Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012


Η ΜΠΡΙΖΟΛΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ
του ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ
Πέρασε κιόλας ένας μήνας από τότε που ο πιανίστας Maurizio Pollini προσπάθησε να διαβάσει την πολυσυζητημένη δήλωση για το Βιετνάμ, πριν αρχίσει τη συναυλία στην αίθουσα της «Εταιρείας του Κουαρτέτου», και η διαμάχη δεν τελείωσε ακόμη: το αποδεικνύουν τα γράμματα που συνεχίζουν να έρχονται στα γραφεία των εφημερίδων του Μιλάνου, καθώς και η δήλωση των μουσικών που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην εφημερίδα «Il Giorno». Πιστεύω επομένως ότι δε θα είναι κακό αν προσπαθήσω να κάνω μια θεωρητική εξέταση του γεγονότος από όλες-του τις πλευρές, γιατί πράγματι η χειρονομία του Pollini και η αντίδραση που προκάλεσε, δεν αφορά μόνο την πολιτική, αλλά τον ίδιο το ρόλο και την έννοια της τέχνης και του καλλιτέχνη της εποχής-μας. Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το νόημα του επεισοδίου από πολιτική σκοπιά, από αισθητική σκοπιά («τι είναι η τέχνη») και από κοινωνιολογική σκοπιά («τι είναι σήμερα ο καλλιτέχνης;»).

Ειπώθηκε ότι ο Pollini έκανε πολιτική μέσα σ' ένα περιβάλλον που, από παράδοση και ορισμό, πρέπει να είναι άσχετο με την πολιτική. Ωραία. Ας προσπαθήσουμε τώρα να φανταστούμε τι θα συνέβαινε αν ο Pollini, δίνοντας μια συναυλία μετά από μια καταστροφική νεροποντή, ή μετά από κάποιο σεισμό, ή ακόμη μετά από ένα τρομαχτικό αεροπορικό δυστύχημα, άρχιζε τη βραδιά διαβάζοντας μια συγκινητική δήλωση συμπαράστασης, ζητώντας απ' το κοινό ενός λεπτού σιγή. Είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι όλοι θα σηκωνόντουσαν και, συγκινημένοι, θα δεχόντουσαν την ευγενική πρόταση.

Αυτό όμως που έγινε είναι ότι ο Pollini θέλησε να μιλήσει για τα θύματα άγριων βομβαρδισμών που συγκλόνισαν όλο τον κόσμο. Και οι περισσότεροι θεατές αρνήθηκαν αυτή την έκκληση. Γιατί; Προφανώς γιατί οι διαφωνούντες κάνανε διάκριση μεταξύ θυμάτων για τα οποία είναι ωραίο και ευγενικό να συγκινείται κανείς και θυμάτων για τα οποία πρέπει να δυσπιστούμε. Επομένως αυτός που έκανε πολιτική, ανοιχτή, δηλωμένη, ευτελή, είναι το ακροατήριο που σταμάτησε τον Pollini: είναι σαν να του είπε: «Σώπα, αυτοί οι νεκροί δεν είναι όλων-μας, όπως οι νεκροί ενός σεισμού. Είναι μόνο δικοί σου και των φίλων-σου. Υπάρχουν νεκροί και νεκροί».

Βέβαια, ο Pollini έκανε μια πολιτική χειρονομία, αλλά ας μην είμαστε υποκριτές κι ας μην κάνουμε πως πιστεύουμε ότι μόνο αυτός έκανε πολιτική: στην αίθουσα υπήρχαν δύο πολιτικές και κανένας (όπως είναι φυσικό) δε συμπεριφέρθηκε κατά τρόπο απολιτικό. Και δεν είναι πράγματι δυνατό. Το να λέει κανείς ότι στο Βιετνάμ σκοτώνονται άνθρωποι αλλά υπάρχουν και προνομιούχες νησίδες στις οποίες ο αντίλαλος από τον έξω κόσμο δεν πρέπει να εισχωρεί, είναι πολιτική χειρονομία και προϋποθέτει μια κάποια πολιτική αντίληψη της τέχνης: η τέχνη είναι αυτό που ευχαριστιέται κανείς όταν δε θέλει να σκέφτεται την πραγματικότητα.
 Έχουμε το δικαίωμα να το δηλώσουμε, όπως μπορούμε και να πούμε ότι ο άνθρωπος δεν κατάγεται από τον πίθηκο, αλλά ας καταλάβουμε ότι αυτή η δήλωση κρύβει μια φιλοσοφία και η φιλοσοφία μιαν ιδεολογία. Έτσι φτάνουμε στο δεύτερο σημείο. Ποια είναι η θέση της τέχνης, των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, σε σχέση με τις άλλες μορφές της πραγματικότητας; Ίσως οι περισσότεροι από τους θαμώνες της «Εταιρείας του Κουαρτέτου», που πάνε ν' ακούσουν Chopin —όπως οι κατώτεροί-τους κάθονται σπίτι ν' ακούσουνε την εκπομπή Καντσονίσιμα (δηλαδή να συγκινηθούνε με απλοϊκές μελωδίες)— δε βλέπουν αυτό το πρόβλημα. Αλλά οι σύγχρονοι καλλιτέχνες, είναι γνωστό, το αντιμετωπίζουν και μάλιστα κατά τρόπο δραματικό. Σε σημείο που καμιά φορά αρνούνται την ίδια την τέχνη. Είναι επομένως λογικό ένας ευαίσθητος καλλιτέχνης, καθώς ετοιμάζεται ν' ακουμπήσει τα πλήκτρα του πιάνου, τη στιγμή που γύρω-του συμβαίνουν πράγματα συγκλονιστικά για τη συνείδηση κάθε πολιτισμένου ανθρώπου, να αναρωτηθεί: «Έχω το δικαίωμα να κάνω αυτό που κάνω, να χρησιμοποιήσω την τέχνη για να προσποιηθώ ότι τίποτε δε συμβαίνει, να χρησιμοποιήσω την τέχνη σαν ναρκωτικό;».
Και είναι σωστό που αποφάσισε να εκθέσει στο κοινό τους λόγους μιας ανησυχίας. Ήταν ανησυχία που, κι αυτό είναι σημαντικό, δεν αφορούσε μόνο τη συνείδηση του Pollini σαν «homo politicus», αλλά και τη συνείδηση του Pollini σαν καλλιτέχνη. Επίτηδες ο Pollini έσπασε την τελετουργία της συναυλίας, γιατί αυτή η τελετουργία τον υποχρέωνε να θεωρήσει το ρόλο-του σαν κάτι ξεκομμένο απ' οτιδήποτε υπήρχε πριν και μετά. Λες και οι μεγάλοι συνθέτες των οποίων τα έργα εκτελούσε δε γράψανε τη μουσική-τους αντιδρώντας σε ιστορικές περιστάσεις, σε συγκεκριμένα γεγονότα, σε πάθη της εποχής-τους. Επομένως, ακόμη και με την ιδιότητα του καλλιτέχνη, είχε την υποχρέωση να θυμίσει στο κοινό-του ότι η συναυλία δεν είναι νεκρική πομπή.
Αποκρούοντας την ενέργειά-του (και αρνούμενο τουλάχιστο να τη συζητήσει) ένα μεγάλο μέρος του κοινού απαίτησε αντίθετα να γίνει το κοντσέρτο νεκρική πομπή, τελετή νεκροταφείου με μουσική χωρίς ζωντάνια, απόκρυφη δραστηριότητα όπως η ανάγνωση πορνογραφικών περιοδικών, χώρος διανοητικού ευνουχισμού. Αν είχε νόημα να μιλήσουμε χρησιμοποιώντας όρους αποκλειστικά αισθητικούς, θά 'πρεπε να πούμε στους μελομανείς που σκανδαλίστηκαν ότι εκείνο το βράδυ πρόσβαλαν και ταπείνωσαν την τέχνη σαν δραστηριότητα που συνεχώς αναζητά τους λόγους της ύπαρξής-της, τη λειτουργία-της και τα όριά-της.
Τελευταίο ερώτημα. Τι είναι ο καλλιτέχνης; Στη σύγχρονη κοινωνία, κυρίως, ο καλλιτέχνης εκτός των άλλων είναι και βεντέτα. Θέλει δε θέλει. Μ' αυτή την ιδιότητα παίζει συγκεκριμένο κοινωνικό ρόλο: είναι αντικείμενο θαυμασμού και μίμησης. Αν έχει μακριά μαλλιά, θα τον μιμηθούν οι νέοι. Οι ερωτικές-του περιπέτειες ενδιαφέρουν τα λαϊκά έντυπα. Οι αρρώστιες-του θ’ αναγκάσουνε τις εφημερίδες να του αφιερώσουν πολλά άρθρα. Η κοινωνία χρησιμοποιεί τον καλλιτέχνη σαν πρότυπο, σαν αντικείμενο ταύτισης και προβολής και, σ' αντάλλαγμα, του παρέχει ένα ευρύ φάσμα ελευτερίας: του συγχωρεί την πολυγαμία, τη χρήση ναρκωτικών, το εκκεντρικό ντύσιμο, την ομοφυλοφιλία, τους τσακωμούς στα νάιτ κλαμπ, την προσβολή των φωτορεπόρτερ.
Απ' αυτόν το νόμο δεν ξεφεύγουν ούτε οι ερμηνευτές κλασικής μουσικής, οι τενόροι, οι διευθυντές ορχήστρας, οι σοπράνο που εμφανίζονται γυμνές στη σκηνή. Πριν καιρό ο Francesco Alberoni διατύπωσε μια κοινωνιολογική θεωρία των ειδώλων σαν μέλη μιας «ελίτ χωρίς εξουσία». Ασκούν μια τεράστια επιρροή πάνω στο κοινό, υπό τον όρο να μένουν έξω από τη σφαίρα της διαχείρισης των κοινών πραγμάτων. Η θεωρία επιβεβαιώθηκε από την περίπτωση Pollini, το αγαπημένο και πολυθαυμασμένο είδωλο στο οποίο οι θεατές θα επιτρέπανε τα πάντα (ακόμη και να διακόψει τη συναυλία γιατί κάποιος έβηξε στην αίθουσα, ή γιατί δεν του άρεσε η γραβάτα κάποιου κυρίου στην πρώτη σειρά), αλλά στο οποίο δεν μπορέσανε να συγχωρέσουνε το ότι προσπάθησε να επέμβει κατά κάποιο τρόπο στα κοινά πράγματα.
Αυτό σημαίνει απλά ότι το είδωλο (είτε πρόκειται για την τραγουδίστρια Μίνα είτε για τον Πικάσο) η αστική κοινωνία, που το πληρώνει και το προσκαλεί να περάσει το Σαββατοκύριακο στη βίλα, το αντιμετωπίζει όπως αντιμετώπιζαν κάποτε το γελωτοποιό. Ας μιλάμε στον ενικό, αλλά να είναι σαφές ποιοι είναι τ' αφεντικά (που διαχειρίζονται τα οικονομικά, οπλίζουνε συμμορίες και στρατούς και κηρύσσουνε πολέμους) και ποιοι είναι οι σαλτιμπάνγκοι (που, εννοείται, δεν πρέπει να ταφούν σε αγιασμένα χώματα). Έτσι οι αγαναχτισμένοι μελομανείς δε διστάσανε να διαχωρίσουν τους ρόλους και να επιβάλουν τις αποστάσεις. Οι πόλεμοι, είπανε στον Pollini, είναι δική-μας υπόθεση. Εσύ κοίτα
να μας διασκεδάσεις.
Και πράγματι, τι θα λέγαμε για ένα σερβιτόρο που πριν μας δώσει το πιάτο με την μπριζόλα, θα ήθελε να μας εκθέσει τις πολιτικές-του ανησυχίες; Το κοινό της «Εταιρείας του Κουαρτέτου» θύμησε στον Pollini, και σε όλους εμάς, ότι σε μια καταναλωτική κοινωνία η τέχνη είναι ένα γαστρονομικό αγαθό.
Μ' αυτόν τον τρόπο αυτό το κοινό έκανε πολιτική και ταπείνωσε την τέχνη. Τι να πει κανείς; Καλή-μας όρεξη.

Ουμπέρτο Έκο, Ιλ Τζιόρνο, 1973 σε απόδοση Αντώνη Τσοπάνογλου από τις εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία

Τρίτη 7 Αυγούστου 2012

                                  e n c a r d i a, η πέτρα που χορεύει
Mιά ταινία ντοκιμαντέρ 82’


·        Bραβείο και τιμητική διάκριση ΦΕΣΤΙΒΑΛ CINEMA DEL REALE, SPECCHIA 2012






cinema del reale 2012

Με μια ακόμη τιμητική διάκριση επέστρεψε η Ελληνική ταινία «encardia, η πέτρα που χορεύει» αυτή τη φορά από την Ιταλία. Πρόκειται για το βραβείο και τη τιμητική διάκριση στο σκηνοθέτη της ΑΓΓΕΛΟ ΚΟΒΟΤΣΟ, που απονεμήθηκε από το ξεχωριστό και ιδιαίτερο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ cinema del reale που γίνεται κάθε χρόνο στη Πόλη specchia της Κάτω Ιταλίας, στη καρδιά του Salento κέντρο των 9 Ελληνόφωνων χωριών της γειτονικής χώρας. Η ζεστή υποδοχή, το θερμό χειροκρότημα του κοινού αλλά και διάκριση στη ταινία και το σκηνοθέτη της αντανακλά την ανταπόκριση που είχε η ταινία στη περιοχή που η γλώσσα των grico είναι ακόμη ζωντανή μέσα από τις μουσικές, τα ποιήματα και τα γκρεκάνικα τραγούδια. Η Ελληνική αντιπροσωπεία που συνόδεψε τη ταινία με συντελεστές, φίλους συνεργάτες και ασφαλώς το συγκρότημα encardia, στο τέλος της προβολής έστησε ένα ξέφρενο πανηγύρι έξω από το χώρο των προβολών και ξεσήκωσε τους Ιταλούς φίλους με χορούς και τραγούδια.
Η ταινία «encardia, η πέτρα που χορεύει» έχει γυριστεί στην Ελλάδα( Μήλο, Αθήνα, κλπ) αλλά κυρίως στα Ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας με πρωταγωνιστές εκτός από το Ελληνικό Μουσικό συγκρότημα encardia, μουσικούς, ποιητές επώνυμους και ανώνυμους καλλιτέχνες της περιοχής του SALENTO.
Με την ευκαιρία της συμμετοχής της στο Φεστιβάλ cinema del reale, η ταινία προβλήθηκε στη συνέχεια σε τρείς συγκινητικές προβολές στα χωριά CALIMERA, CORIGLIANO DOTRANDO και STERNATIA με καλεσμένους τους ανθρώπους που πρωταγωνιστούν. Στη πλατεία των χωριών μετά τη προβολή και το ζεστό χειροκρότημα χορός και τραγούδι από τους encardia και μεγάλα ονόματα της Μουσικής σκηνής της Περιοχής Roberto & Fransesca LICCI, Franco Corliano, Enza Parliara  κλπ  
Ας σημειωθεί ότι αυτή η διάκριση έρχεται μετά από το ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΟΙΝΟΥ που απέσπασε στο εφετεινό ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Η ταινία έχει ήδη προγραμματιστεί να  προβληθεί σε πολλά ξένα φεστιβάλ και να βγεί στις Αθηναϊκές Κινηματογραφικές αίθουσες τον Οκτώβριο.
    


Παρασκευή 3 Αυγούστου 2012



ΤΟ ΑΠΡΟΟΠΤΟ ΜΑΣ ΔΟΝΕΙ
ΚΑΠΩΣ ΕΤΣΙ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΣ
ΤΙΣ ΩΡΕΣ, ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ, ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

STERNATIA, GRECIA SALENTINA, ΑΠΟΥΛΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ, ΙΟΥΛΙΟΣ  2012


Κυριακή 3 Ιουνίου 2012

ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΜΙΣΘΟ 1.300 ΕΥΡΩ


ΘΕΛΟΥΜΕ, όμως, να μην χρειαζόμαστε φροντιστήρια για τα παιδιά μας και η παιδεία τους να τα κάνει σκεπτόμενους και ενεργούς πολίτες.
ΘΕΛΟΥΜΕ να μην χρειαζόμαστε να περιμένουμε 5 μήνες για το ραντεβού μας σε δημόσιο γιατρό ούτε να αναγκαζόμαστε να προσφεύγουμε σε ιδιωτική περίθαλψη.
ΘΕΛΟΥΜΕ οι ελεγκτικοί μηχανισμοί να λειτουργούν και να μην χρηματίζονται, το φαγητό και το νερό μας να είναι ασφαλή.
ΘΕΛΟΥΜΕ, όταν λέμε ότι απαγορεύεται το κάπνισμα, να απαγορεύεται και να μην αναγκαζόμαστε να εισπνέουμε τα δηλητήρια των φίλων μας καπνιστών
ΘΕΛΟΥΜΕ να έχουμε αξιόπιστα μέσα μαζικής μεταφοράς, ώστε να μην χρειάζεται να επιβαρύνουμε την ατμόσφαιρα και το κλίμα με τα αυτοκίνητά μας, και μετά να πεθαίνουμε από καρκίνο.
ΘΕΛΟΥΜΕ να αγοράζουμε την τροφή μας φθηνά και δίκαια για τους παραγωγούς, ώστε να μπορούν να ζήσουν και αυτοί αλλά και εμείς και να μην αισχροκερδούν κάποιοι επιτήδειοι επιδεινώνοντας τα οικονομικά μας αδιέξοδα.
ΘΕΛΟΥΜΕ να μπορούμε να κάνουμε μπάνιο σε καθαρές παραλίες μπροστά στις πόλεις μας, και να μην ξοδευόμαστε για διαδρομές δεκάδων χιλιομέτρων.
ΘΕΛΟΥΜΕ τα σκουπίδια που πετούμε, να ανακυκλώνονται σωστά στις πόλεις μας και να μην θάβονται, ώστε οι φυσικοί πόροι που πετάμε στα σκουπίδια, να ξαναγυρίζουν στις κοινωνίες μας και να βρίσκουν δουλειά τα παιδιά μας.
ΘΕΛΟΥΜΕ να αξιοποιηθεί η γεωθερμική και ηλιακή ενέργεια των περιοχών μας, ώστε εκτός από τις φθηνές παραγωγές αγροτικών προϊόντων, να περιορίσουμε στο ελάχιστο το πετρέλαιο που καίμε για να ζεσταθούμε, ή τα ξύλα που κόβονται στα Ελληνικά βουνά.
ΘΕΛΟΥΜΕ να μην πληρώνουμε χαράτσια για σπίτια που ίσως ποτέ δεν αποκτήσουμε γιατί θα μας τα πάρουν οι Τράπεζες
ΤΟΤΕ θα μπορούσαμε να ζήσουμε καλύτερα και με πολύ λιγότερα.

Τετάρτη 23 Μαΐου 2012

Δευτέρα 21 Μαΐου 2012

Τρίτη 8 Μαΐου 2012

"Ο ΝΕΟΝΑΖΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ" του ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ




Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.
Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.
Ενώ τα πουλιά… Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες.
Πρόσφατη περίπτωση ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ’ αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «Δημοκρατία», εμείς με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό, σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον… νικήσαμε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ’ αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας υποτάξει.
Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «Δημοκρατίας», και «λίκνων πνευματικών και μη», για τις απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους.
(Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης).
Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω.
Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους).
Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι’ αυτό και σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία.
Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.
Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται.
Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.
Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη.Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα ‘ναι αργά για ν’ αντιδράσουμε. Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.
Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1993 / ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΤΙΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ και ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ